Johanna en Margaretha van Thera Coppens.

 Na mijn intensieve reizen met Napoleon en De Bastaard van Istanbul verschijnt de roep om een nieuw boek. Dat is even zoeken en dan kom ik uit bij dit boek, dat speelt rond 1200 aan de vooravond van de 4de kruistocht. Geleidelijk aan raak ik geboeid. Het wordt prettig voorgelezen. De rescensies zijn goed. Ik geef het een kans.

Gravinnen van Vlaanderen en Prinsessen van Constantinopel.
 

Nadat de eerste 3 kruistochten uiteindelijk mislukt zijn en de Muzelmannen weer in Jeruzalem zijn, komt er van de Franse adel een nieuwe oproep. Gezanten worden naar de Doge van Venetië gestuurd om te onderhandelen over een te bouwen vloot en bevoorrading.

De Doge en de Grote Raad willen dat best doen, mits er betaald wordt. Men vraagt 85.000 mark en 50% van de plunderingen. De heren schrikken en stemmen in. Het plan is om eerst naar Caïro te gaan en dan verder. De Doge ( Dandolo ) wil wel een voorschot om te bouwen. Over een jaar is de verzameling.

De Doge is getrouwd met de Adriatische Zee: jaarlijks werpt hij een gouden ring in het water ter bevestiging. Festa della Sensa ( Hemelvaartsdag ) . Bevestigt maritime macht. De Bucintoro is het praalschip: Desponsames Mares !

   De gezanten genieten van de San Marco met haar mozaïeken en graf van Marcus.

 De oproep komt van Paus Innocentius III. Initiatiefnemer Thibaut III sterft onverwacht in 1201, zijn zoontje volgt hem op. Zijn opvolger als aanvoerder is Markies Monserrat. Intussen wordt in Brugge een vloot gebouwd, die het geld naar Venetië zal vervoeren. Het vorstenpaar Boudewijn en Maria van Champagne gaat ook mee, maar Maria moet afhaken ( zwanger ). Zij bouwen een luxe hofhouding voor onderweg. Er moeten 33.000  ( werd de helft ) soldaten en 4500 paarden vervoerd worden.

1202. Maria is tijdelijk regent in Vlaanderen en Henegouwen. Zij bevalt opnieuw van een dochter: Margaretha. Zij mist haar man, wil naar hem toe om een zoon te maken. Ze laat de geboortedatum van Margaretha en Johanna vastleggen ( was niet gebruikelijk bij meisjes ).

In 1202 trekken de legers zuidwaarts. onder de vlag van de Klimmende Leeuw. Men zegt dat het mooiste leger ooit bij elkaar was gekomen in Venetië. Met een enorme vloot. Aanvankelijk was Caíro het doel, maar dat verandert: Intussen ligt de Vlaamse vloot met het geld voor de expeditie in Marseille.Ze vertrouwen de Doge niet.  Alle ridders storten ter plekke hun bijdrage, maar er ontbreken 34.000 marken. In ruil daarvoor laat de Doge Zara veroveren ( zie boven ). De Kroaten ( christenen ) worden verslagen. Innocentius III dreigt met excommunicatie.

Boudewijn legt het uit. Innocentius accepteert.

Kroonprins Alexius van Byzantium duikt op. Hij is gevlucht. De ogen van zijn vader, de keizer, zijn uitgestoken en hij is afgezet. Hij vraagt om hulp en biedt 200.000 zilvermarken en 10.000 soldaten. Boudewijn belooft de orthodoxen te onderwerpen en zo het Schisma op te heffen. Medio 1203. Hij valt Constantinopel aan. Met succes. Leek overoverbaar.De Grieken vluchten. 

 Intussen zit Maria in het Gravensteen in Gent. Het regent veel. Af en toe op valkenjacht.

H 2.

Bosporus, Gouden Hoorn ( haven ), Zee van Marmora, totheffingen doorvaart, multicultureel. In de 7de eeuw voor Christus gebouwd door Bizas. 

 

Als Rome verloedert maakt Constantijn de Grote Byzantium tot hoofdstad: Nova Roma. Hij maakt er een prachtstad van. In de 6 de eeuw laat Justinianus de Aya Sophia bouwen, afgeladen met mozaïeken en relieken. 

           

Wetenschap, economie, cultuur komen tot bloei.

Inmiddels liggen er 480 oorlogsschepen voor de kust. Paniek bij de Galata toren. De keizer vlucht met de kroonjuwelen en de oude wordt bevrijd. Alexius opvolger. Kroningsfeesten. Boudewijn en de Doge willen nu snel naar Jeruzalem. Maria is naar Marseille en heeft haar dochters achtergelaten. Johanna is 3, Margaretha 1,5. In 1204 komt zij na veel ontberingen aan in Akko. Zij krijgt malaria en wordt verpleegd door de Johannieters. Ook wel Maltezer orde. Vechten en verzorgen.

 Het gaat slecht met Maria. Ze krijgt de pest en sterft. En dat terwijl ze net keizerin van Constantinopel is geworden. Boudewijn gekozen door Raad van Twaalf en support Doge Dandolo . Hij was al 90.. 

Er waren opstanden, Alexius werd gewurgd, zijn vader ging dood. Kruisvaarders slaan aan het plunderen en branden een deel van de stad plat. Ook de Hagia Sophia wordt geplunderd. De leider van de opstand wordt van 40 meter hoogte van een obelisk gegooid ( ook roofkunst ).

 

De buit werd door Godfried van Villehardouin beschreven als de grootste die ooit was behaald in gelijk welke stad sedert het begin der tijden. De totale buit wordt geschat op de fabelachtige som van 900.000 zilvermarken. 150.000 daarvan werden gebruikt om de schuld aan de Venetianen te voldoen. De kruisvaarders kregen maar 50.000, hoewel er nog 100.000 gelijkelijk tussen Venetianen en kruisvaarders verdeeld werden. Waar de overige 500.000 bleven is niet duidelijk; misschien verdonkeremaand door individuele kruisvaarders, misschien zat Godfried er helemaal naast met zijn schatting.

 

Een "gouden" vierspan gaat naar Venetié. 

Boudewijn ., graaf van Vlaanderen en Henegouwen is nu keizer van het Latijnse Rijk. Zijn dochters prinsessen van Constantinopel. In het Bukolion paleis is de kroning. Maria wordt begraven in de Hagia Sophia. Zij werd 30 jaar. Collectieve rouw. Later komt er verraad, o.a. van Montserrat.

De Griekse of orthodoxe kerk ( later ook Russisch ) kende in 1054 een Schisma. Priesters mochten trouwe en ze hadden een eigen patrirch. De paus zagen zij als bisschop. Het conflict betrof de goddelijke status van de H. Geest.

Boudewijn is niet populair. Veel plunderingen in Griekenland door kruisridders.Zij vragen hulp van Tsaar Kalojan ( Johannitsa ) van Bulgarije die een groot leger heeft. In juli 1205 wordt Boudewijn verslagen, gevangen en gedood ( in stukken gehakt en aan de honden gevoerd ) in de "Boudewijntoren". Strijd tusse Latijnen en Orthodoxen.

 

 Filips II Augustus is blij met het bericht. Koningin Matilde van Portugal wordt pleegmoeder van de meisjes. Troubadours vrolijken  de boel op. Ze resideert in Rijsel. Rondom zijn moerasgebieden met eilanden ( Lille ). De kinderen krijgen en gedegen opvoeding m.b.t. huwelijken. Zij kennen alle blazoenen en reizen veel. Ze maken kennis met de populaire Cistercienzers, hardwerkende monniken ( ora et labora naar Benediktus ). Zij maken van kalverhuiden perkament om op te schrijven.

In 1206 wordt de broer van B. Hendrik keizer van Constantinopel. Geliefd en gerespekteerd door iedereen. Vergiftigd door zijn vrouw in 1216. Opgevolgd door Jolanda van Henegouwen.

Intussen wordt Filips van Namen gemangeld tussen Jan zonder Land en Filips II A. ( een mismaakt teruggekeerde kruisvaarder met een bijzondere uitstraling ) . Deze laatste wil Vlaanderen ( aartsvijand ) en weet de 2 meisjes naar Parijs te krijgen ( verraad Filips, afgezet ). In 1208 gebeurt dat. Johanna is 8, Margaretha 5.

 H 4.

 Parijs ziet er goed onderhouden uit. Echte straten. Alles schoon. Een grote moderne stad met veel handel en wetenschap. Er is een universiteit met studenten en er zijn veel parken. Het Louvre is een zware vesting met een 32 meter hoge toren ( Donjon ). Dat is de ultieme verdedigingsplek ( oude pijn Vikingen 845 uit Normandië ). Daar was ook de schatkamer, de archieven, de kerkers. Er was een droge slotgracht. Er waren 2 ophaalbruggen en 's avonds werd de Seine met kettingen afgesloten.

Tussen 1528 en 1660 wordt het gesloopt en verrijst er een paleis. 

De meisjes gaan op audiëntie. Margaretha is heel onbevangen. Alle bekenden moeten weg. 

 

 

Kerst 2025 Rootskoor Rotterdam.

 Het is donderdag 18 december 2025 en het Rootskoor Rotterdam komt voor de laatste keer dit jaar bijeen voor onze Kerstviering. Deze staat in het teken van samen eten, samen drinken, samen zingen en samen uitkijken naar januari 2026. 

 

Al ruim voor 19.00 uur hadden onze  vrijwilligers de accomodatie versierd en in de juiste sfeer gebracht.

 

Daarna mocht iedereen naar binnen en de meegebrachte lekkernijen ( voor 2-3 personen had onze initiatiefneemster Els aangegeven en dat was goed gelukt ) op de daarvoor geplaatste tafels zetten. Het was een feestelijk gezicht en er werd inmiddels breed gewatertand. Wat een unieke collectie, veel tot stand gekomen door subtiel handwerk en dieet gedachten. Zelfs onze Aartsengel ( roepnaam: Aart ) wist op het laatste moment met pincet nog voor de juiste decoratie te zorgen.

 

Er was ook een Heel Holland Bakt - act, waarbij natuurlijk naast de strakke buitenkant ook de smaak van binnen getest werd. Verrukkelijk dus.

 

 

 Iedereen mocht nemen wat het meest aansprak of het subtielst proefde en daar dan aan tafel verder over vertellen. En wie dorst had of kreeg kon altijd aan de bar om hulp vragen die door onze Kerstengel Hennie ( vanavond vanwege de afwezigheid van Hiddo, bijgestaan door haar partner ) met liefde gegeven werd.

Marjolijn wist inmiddels veel van de details op foto vast te leggen. Waarvoor: Bravo ! 

  

Karel wees ons intussen op iets dat heel goed zou zijn voor onze zielen ( naast een wijntje ) :

 

 

 

 

En zoals gebruikelijk tegenwoordig was er ook een protest ( met uitleg van Hikke ). Zij droeg de boodschap "Ik heb niks met Kerst " uit, waarbij arme mensen bedoeld werden. Ik wilde spontaan een bod op haar trui doen, maar zij zag daar vanaf. Het zou ten koste gaan van de boodschap. En moedig besluit.

Intussen werd het tijd om te zingen in onze oefenruimte. Er werd, hoe sfeervol, veel geïmproviseerd. In melodie en tekst: De Rootsertjes lagen bij nachte. Zij waren na het eten geveld. Toch hielden zij trouwe de wachte. Zij hadden hun hapjes geteld. Toen kwam er een..........Herbert riep ons op tot inzingen. Iedereen klaar wakker !

Met onze opgewarmde stemmen werd het tijd voor een dansje. Dit keer op het toepasselijke "Lovely Day. It's just a lovely day. " van Jóse James. En daarna ons repertoire.

 https://youtu.be/pih6ovVa640?si=6PtpLE1MQZvnWfRS

( geen rechtstreekse link , even kopiëren en plakken ).

 Thula Baba, Mother of God, Away in a manger, The Angel Gabriël, Puer Natus, Nova Radist Strala, Coventry Carol .....Lully Lullay. Het klonk allemaal heel Kersty. Een terugkerend ritueel.

Sommige liederen vroegen om meer en dus gingen wij naar de kerk, zodat het nog ruimer zou klinken. En terecht. Hieronder een paar opnames daarvan onder toeziend oog van de organist.

 

 

Na een warm afscheid en een tot ziens ging iedereen naar huis.

Dankjewel aan iedereen.

2026 wacht.

 

Rotterdam, 18 december 2025.

Fotografie: Marjolijn.

Tekst en video: Henk. 

Museum Voorlinden.

Het wordt vast weer iets moois.

 Op vrijdagochtend 5 december vind ik in mijn schoen een Sintcadeau: een bezoek aan Museum Voorlinden. Dank je wel Sint. Ik ben blij verrast.

Mark Manders. Mindstudy.

Mark is beeldhouwer / keramist. Zijn materiaal : klei: heel veel klei. In zijn expositie neemt hij mij mee door de verschillende ruimtes van zijn denken. Meer dan 80 sculpturen, schilderijen, installaties dienen zich aan. Er is geen chronologische ordening, wel zijn er subtiele verbanden en echo's. 

        

Stilte in de storm.

Ik ga verder en kom langs wonderlijke werken, zoals de 651 glazen bollen die als zij mij zien veelkleurig oplichten. Loop ik verder dan doven ze uit. Het geeft een wondelijk gevoel van kleur brengen in het leven. Olafur Eliassen, Denemarken.

 Of een bassin waarin je hartslag zichtbaar wordt gemaakt. In het begin is er wellicht verschil, maar na langere concentratie klop je samen. Goed middel tegen hartritmestoornissen. Massimo Bartolini.

 Ik reis verder en krijg een kijkje in het restauratieatelier van Voorlinden.

 En dan sta ik voor corten stalen labyrinth van Richard Senna. Altijd weer boeiend om in op te gaan. Het is nu stil, tijd voor een, soms beklemmende, doorgang.

 

 En als je er dan na bijna 3 minuten toch uitkomt.....is iemand vergeten de hond uit te laten.

 De industriële kant wordt ook manifest als er in een grote zaal twee keramiekovens de ruimte vullen. Vermoedelijk ook objecten van Manders.

 

Ik besluit even te gaan pauzeren. In het auditorium. Deze keer wil ik wel eens zien wie er piano speelt:

 

 Ik ga verder en zie een meisje, naar een idee van Marina Abramovic, een uur lang 500 gram rijstkorrels en linzen tellen. Met een muziekje erbij. Om helemaal stil of knettergek van te worden. Het meisje is stil. Een performance van wilskracht, zelfbeheersing en concentratie.

Je kunt een tijdslot boeken. 

 

En dan even de stilte in: Skyspace van Jamer Turrell. En ik zal het nodig hebben, want buiten deze ruimte klinken indringende geluiden. Maar niet hier. Hier is alles vredig.

Als ik de stilte verlaat ben ik getuige van een enorme zwelling in de muur. Die overigens nu gestopt is, anders was ik deze ruimte niet ingegaan. Ik probeer ook een ludieke foto te maken vanonder het gezwel, maar dat wil de suppoost niet, het alarm is afgegaan.

 

 Ik weet te ontsnappen via een zwart gat in de zaal, waar een intens geluid vandaan komt. Philip Vermeulen , die als kind vermoedelijk veel met elastiekjes gespeeld heeft, heeft daar met 40 meter elastiek en licht iets bijzonders gemaakt. Niet te filmen. En daarom toch gedaan.

Zwart en wit. Een contrast dat ik ook op andere plaatsen in Voorlinden tegen kom. Er loopt een man door een verlaten poollandschap. Vervreemdend, want het is warm.in de zaal

 

In een andere ruimte wordt de herinnering opgeroepen aan Alfred Hitchkocks "Birds" of de promotiefilm van Anouks songfestivalnummer "Birds". Stealth bommenwerpers ? Gezellig oogt het niet. Gelukkig zijn de duistere vliegers verankerd met de aarde. Of zijn het uitwerpselen ? 

Mijn verlangen naar kleur neemt toe en de beste plek daarvoor is de uitgebreide winkel met praktische en onpraktische hebbedingetjes.

 Ik besluit dat het mooi geweest is. De 22 euro toegang ( handig als je een museumkaart hebt ) vond ik het wel waard. Door de grote heldere ruimtes, de goed aanspreekbare suppoosten, de exposities en de luxe uitstraling, inclusief uitzicht en auditorium maken het tot een goede ervaring. Gratis parkeren, toiletten en kastjes zijn dan de kers op de taart. Wel jammer dat je voor koffie of zoiets door de regen naar een andere accomodatie moet. 

Na de lunch wil ik nog even van de duinen ( op loopafstand ) proeven. Door het herfstbos, het bruggetje over ( jonge hertjes gezien ) beland ik tussen de duinen, waar 2 torens in de bewolkte lucht priemen.

 Daar bevinden zich 2 betonnen bouwsels, die daar zijn neergezet door Anselm Kiefer ( geen onbekende in Voorlinden ). Stevig verankerd, maar slecht afgewerkt. Dat hoort echter bij het "oorlogsverleden" van Kiefer.

 

 Ik ga dichterbij. op het dak staat een schip, dat bemand wordt door 2 zwarte vogels ( ingehuurd ?). Als ze mij zien vliegen ze weg. Ik waag mij naar binnen, terwijl ik mij afvraag waarom daklozen hier niet in gaan slapen. Dat wordt duidelijk: er zijn geen plafonds en ja dat is niet prettig.

 

 Dan is het tijd om terug naar huis te gaan. Op de rijkswegen is het af en toe ook net oorlog, maar na het omzeilen van de nieuwe tunnel naar het Terbregse plein ( zit nu al weer muurvast ) kijk ik terug naar een welbestede excursie en bedank Sinterklaas voor zijn creatieve cadeau.

Henk van der Veen, 5 december 2025. .